Kriptovalyuta – şifrələnmiş valyuta deməkdir yəni saxtalanması və dəyişdirilməsi mümkün olmayan . Artıq 1000 lərlə kriptovlayuta növləri vardır! Hər bir kriptovalyutanın özünün unkila texnologiyası və imkanları var! Hətta Azərbaycandada bu sahə inkişaf edir və artıq Azercoin adlı yeni bir kriptovalyutada təzəlikcə yaradılıb!
Ən popluyar valyuta isə hal hazırda Bitcoindir!
Bitcoin - kriptovalyuta olaraq anonim bir və bir qrup Satoşi Nakamoto təxəllüslü proqramistlər tərəfindən yaradılmış şifrələnmiş valyutadır.
Bitcoinlə siz tam təhlükəsiz onlayn və ya digər ödənişlər edə bilərsiz. Sizin hər hansısa onlayn maqazində ödəniş etmək üçün kredit kartınızın rekvizitlərin yazmağınıza ehtiyyac yoxdur və bu da təhlükəsizlik baxımından cox əlverişlidir. Cünkü saxta onlayn maqazinlər sizin kredi kartınızın rekvizitlərin sizdən xəbərsiz istifadə edərək sizin hesabınızda kı pulları istifadə edə bilərlər.
Artıq bəzi ölkələrdə bitcoin tam olaraq valyuta kimidə istifadə olunur və artıq alış veriş etmək imkanı verir. Kriptovalyuta ilə alış veriş etmək üçün tək smartfon telefonunuza müəyyən proqrami yükləmək və bitcoin sahibi olmaq bəs edir.
Bitcoin vasitəsi ilə siz dünyanın istənilən yerinə müəyyən qədər bitcoin göndərə və ya qəbul edə bilərsiz!
Ümumən 21 milyon bitcoin mövcud olacaqdır məhz bitcoinin az miqdarda olduğuna görə son bir ildə 800 Amerikan dollarından qalxaraq hal hazirda 5500-6000 Dollar arasında artmaqa davam edir.
Bitcoin valyutadır və blokceyn açıq bir registr kitabıdır hansına kı bütün traznaksiyalar yəni ödənişlər yazılır və hər kəs bu kitaba baxa bilər amma dəyişiklik edə bilməz. Bütün bitcoin tranzaksiyalar (ödənişlər) 1 registirdə saxlanıllır və bu registerin düzgünlüyü milyonlarla kompyuter tərəfindən təsdiqlənir. Blokceyni aldatmaq və ya dəyişmək mümkün deyil.
Beləliklə Bitcoinin çalışması üçün blokceyn yəni blok zənciri deyilən bir texnologiya istifadə olunur hansı ki Bitcoinin göndərilməsi və qəbulunu təşkil edir və məlumatları registra yazmaqa imkan yaradır.
Bitcoin hər hansısa ölkə tərəfindən idarə olunmur, çalışması isə maynerlər yəni mədəncilər tərəfindən təşkil olunur.
Məhz maynerlər blokceyndə yeni bloklar tapmaq üçün öz avadanlıqların mayninq pool yəni hovuzlara qoşurlar kı daha tez blok tapsınlar.
Hər bir blokda 1500-2000 arası tranzaksiya yoxlanılaraq təsdiq olunur və blokçeyn zəncirinə yazılır.
Daha öncələr fərdi şəkildə bitcoin qaznıtısı etmək olurdusa indi tək şəkildə etmək üçün böyük bitcoin avadanlıqlar lazımdır. Məhz buna görə də maynin pul (yəni mayninq hovuz) deyilən serverlər var hansılara kı hər bir güclü hesablama maşını qoşularaq mayninq qazıntı edə bilər!
İlkin dövürlərdə hər bir şəxs fərdi şəkildə blok taparaq yeni bitkoinlər yarada bilirdi. İlkin dövürdə 1 blok tapan mayner 50 Bitcoin əldə edirdisə indiki günlərdə 1 Blok tapan mayner və ya mayninq hovuz 12.5 Bitcoin əldə edir beləcə müəyyən dövürlərdən sonra bu gəlir azalır.
Əldə edilən qənimət həmən blokun tapılmasında iştirak edən bütün maynerlər arasında proporsional olaraq bölünür. Bunu kimsə təyin etmir sadəcə əvvəldən Bitcoinin kodlaşdırılması bu qaydalarla yazılıb.
Maynerlər öz avadanlıqlarının gücü sayəsində müəyyən riyazi hesablamalar apararaq yeni bitkoinlər ixrac edirlər və bununlada şəbəkəni dəstəkləyirlər.
Şəbəkəni aldatmaq və ya saxta bitcoin yaratmaq mümkün olmayan bir amildir. Bitcoində bu mümkün deyil cünki sizin ümümi adresinizdən başqa gizli açar deyilən bir rəqəmsal açarınızı olur hansı ki sadəcə siz bilirsiz. Məhz o gizli açarla siz blokceyndə sübüt edə bilirsiniz ki siz müəyyən qədər bitcoinlərin sahibisiz. Gizli açar itirildiyi halda həmən adresdə olan bitcoinlər əbədi olaraq blokceyndə qalır və gizli açarsız hec bir kəs hətta ən böyük maynerlər belə o pula sahiblik edə bilməz.
Məhz buna görədə bitcoin ilk və ən populyar kriptovalyutalardan biri hesab olunur.
Gizli açar elə bir güclü şifrələnməyə malikdir ki sizin kompyuterləriniz bəlkədə 100 il hesablama aparsa belə həmən riyazi hesablamanı çözə bilməz.
Beləliklə kriptovalyuta yeni əsrin ödəmə və hesablaşma sistemidir!
Məqaləni tam olaraq özüm yazmışam!