Hiện tại, khi bạn muốn tạo ví BitShares thông qua bitshares.org hoặc openledger.io, bạn sẽ được cung cấp 2 lựa chọn chính là Account model và Wallet model (bên cạnh đó còn có lựa chọn tạo tài khoản với xác thực từ Airbitz, sẽ được trình bày sau).
Openledger.io cung cấp 1 cách khái quát sự khác biệt giữa 2 model. Theo đó, Wallet model bảo mật tốt hơn, đăng nhập nhiều tài khoản cùng lúc, nhưng khó khăn hơn khi cần đăng nhập trên trình duyệt/thiết bị khác còn Account model, cho phép đăng nhập một cách thuận tiện trên các thiết bị khác nhau, chỉ đăng nhập 1 tài khoản tài 1 thời điểm, và bảo mật ở mức độ vừa phải.
Bitshares.org thì không nêu rõ 2 lựa chọn cũng như sự khác biệt giữa 2 model. Mặc định Bitshares.org sẽ hướng người dùng tới việc tạo Account model khi ấn nút Create Account còn Wallet model chỉ xuất hiện cho người dùng nâng cao khi ấn nút Advanced.
Những thông tin chung chung như Openledger.io cung cấp không những không làm cho người dùng dễ lựa chọn hơn mà thậm chí khiến cho họ bối rối vì băn khoăn liệu rằng lựa chọn của mình có phải là tốt nhất? Liệu mình có phải tạo lại tài khoản và chuyển tiền từ tài khoản cũ sang ? Bài viết của tôi cố gắng giúp các bạn hiểu thêm về 2 model này để có sự lựa chọn ưng ý nhất.
Cách các thành phần hoạt động
Theo tôi, cho dù bạn chọn model nào trong 2 model kể trên, có 3 thứ bạn tạo ra sau quá trình đăng kí:
(1) Account, được công khai và là địa chỉ nhận tiền của bạn. Tiền cũng "nằm" trong account của bạn. Mỗi Account có Username tương ứng.
(2) Mật khẩu, do bạn giữ THẬT KĨ, nghĩa là KHÔNG QUÊN và KHÔNG ĐỂ AI BIẾT.
(3) Wallet – ví của bạn, nhưng không hẳn như cái tên nghĩa là nơi chứa tiền. Wallet nắm giữ quyển sở hữu và quyền thay đổi đối với account của bạn. Wallet gồm 2 khóa (key): active key và owner key.
Biểu đồ trên mô tả mối quan hệ giữa các thành phần kể trên. Theo đó:
- Username (trùng với Account) là thành phần xác định Wallet khi bạn dùng Account Model.
- Mật khẩu là thành phần duy nhất có thể mở khóa Wallet để quản lý Account. Bạn phải luôn giữ THẬT KĨ mật khẩu của mình. Hiện tại BitShares chỉ cung cấp duy nhất 1 cách khôi phục mật khẩu trong trường hợp bạn quên mật khẩu bằng brainkey đối với Wallet Model. Account Model chưa có cách nào chính thức để sao lưu và khôi phục mật khẩu trong trường hợp bạn quên.
- Account, nơi nhận/gửi và chứa tiền của bạn sẽ được quản lý bởi Wallet thông qua 2 thành phần Active Key và Owner Key. Cần lưu ý rằng Active Key và Owner Key không phải là Private Key, bạn không thể mở khóa được ví nếu chỉ có chúng. Một lần nữa, thứ duy nhất mở khóa Wallet của bạn là MẬT KHẨU.
- Wallet, gồm 2 thành Active Key và Owner Key, được thêm vào bất kì Account nào sẽ có quyền với Account đó. Quyền này có thể được phân cấp hoặc giới hạn bởi hệ thống WEIGHT của ví BitShares. Active Key gắn với quyển sử dụng quỹ tiền "nằm" trong account, Owner Key gắn với quyền quản lý, thay đổi thiết lập của account. Đây cũng là chức năng cho phép 1 Wallet có thể quản lý nhiều Account. Các Account do cùng 1 Wallet quản lý vẫn có thể gửi/nhận tiền giữa chúng với nhau như thông thường.
Các bạn cũng không nên thêm Active Key hay Owner Key của người khác vào Account mà không biết rõ cách thức chúng hoạt động bởi vì như vậy là trao quyền sử dụng Account và tiền của mình cho người khác.
Sự khác biệt giữa Account Model và Wallet Model
Biểu đồ đồng thời cũng cho bạn thấy điểm khác biệt duy nhất giữa Account Model và Wallet Model, đó là nơi Wallet của bạn được lưu trữ. Với Account Model, Wallet của bạn được lưu trên mây và đòi hỏi phải được xác định bằng Username. Với Wallet Model, Wallet của bạn được lưu trữ trong máy và gắn với trình duyệt bạn sử dụng, do đó bạn chỉ cần mật khẩu để mở khóa Wallet của mình. Khi muốn đăng nhập trên máy tính khác (hoặc 1 trình duyệt hay gateway khác) với Wallet Model, bạn cần tạo file sao lưu Wallet của mình, khôi phục trên máy tính khác và nhập mật khẩu vào để mở khóa.
Về bản chất chỉ có 1 điểm khác biệt kể trên giữa Account Model và Wallet Model. Tuy nhiên, trong vai trò người sử dụng có thể liệt kê một số sự khác biệt gữa 2 model như sau:
| Nội dung | Account Model | Wallet Model |
|---|---|---|
| 1. Bảo mật | Trung bình. Do bạn có thể đăng nhập ở mọi nơi mọi lúc và không có phương pháp bảo vệ bạn khỏi phương pháp dò mật khẩu brute force, Wallet của bạn có thể bị dò ra mật khẩu và bị hack. | Cao. Nếu bạn không tạo file sao lưu và không đăng nhập trên máy tính khác, gần như không có cách nào để xâm nhập vào Wallet của bạn từ 1 máy tính khác kể cả khi có mật khẩu. |
| 2. Multiple account | Có. Khác với mô tả của OpenLedger về Account Model là bạn không thể sử dụng nhiều account với 1 ví, bạn hoàn toàn có thể làm điều này bằng cách thêm Active Key và Owner Key vào các account mà bạn tạo mới. | Có. Mỗi khi bạn tạo một account mới bằng Wallet trên máy bạn, account đó mặc định có Active Key và Owner Key của Wallet, bạn không cần phải làm thêm bước gì để bắt đầu gửi/nhận tiền bằng những account này. |
| 3. Đăng nhập trên nhiều thiết bị. | Dễ dàng. Với username và mật khẩu, bạn dễ dàng truy cập vào Wallet của mình mọi lúc mọi nơi. | Khó khăn. Bạn cần tạo bảo sao lưu cho Wallet của mình và sử dụng nó cùng với mật khẩu trên máy tính muốn đăng nhập. |
| 4. Sao lưu, khôi phục tài khoản trong trường hợp quên mật khẩu. | Cần sử dụng dịch vụ bên thứ 3 là AirBitz. AirBitz cung cấp giải pháp truy cập vào Wallet BitShares trên OpenLedger.io tài khoản AirBitz thay cho mật khẩu BitShares. Điều này giúp bạn có thể truy cập Wallet khi quên mật khẩu. AirBitz cũng cung cấp giải pháp khôi phục quyền truy cập tài khoản AirBitz trong trường hợp bạn quên cả mật khẩu AirBitz. Điều này giúp bạn thoát hỏi nỗi lo quên mật khẩu BitShares nhưng làm giảm tính bảo mật Wallet của bạn. | Có. Sử dụng lựa chọn sao lưu bằng brainkey cùng với file backup giúp bạn khôi phục quyền truy cập Wallet trong trường hợp quên mật khẩu. |
| 5. Khả năng chuyển đổi | Không. Hiện tại BitShares không hỗ trợ chuyển Account Model thành Wallet Model. | Có. Bạn có thể chuyển ví từ Wallet Model sang Account Model khi bạn mong muốn nhưng cần lưu ý rằng bạn không thể chuyển trở lại. |
Vậy lựa chọn model nào tốt hơn?
Theo cá nhân tôi, mọi người nên sử dụng Wallet Model. Ngoại trừ việc đăng nhập trên nhiều thiết bị đòi hỏi một số thao tác của người sử dụng, người sử dụng phải cẩn trọng khi cần cài đặt lại hệ thống hay trình duyệt, Wallet Model cung cấp các chức năng khác đầy đủ, thuận tiện và chính thức. Bạn cũng có thể chuyển đổi từ Wallet Model sang Account Model khi cần thiết.
Account Model đòi hỏi người dùng có kinh nghiệm nhất định để sử dụng một số chức năng nâng cao như Multiple account hay Sao lưu/Khôi phục tài khoản. Tuy nhiên, đây đang được chọn là lựa chọn mặc định khi bạn đăng kí tại BitShares.org do nó có nhiều nét tương đồng với mô hình user/password phổ biến trên các website khác giúp người dùng mới dễ dàng tiếp cận các chức năng cơ bản.
Trên đây là nội dung giúp các bạn lựa chọn dễ dàng hơn giữa Account Model và Wallet Model, nếu các bạn có bất cứ thắc mắc hay cảm thấy phần nội dung nào đó chưa chính xác, xin thoải mái bình luận phía dưới. Tôi xin cảm ơn!