Doji là mẫu hình nến đảo chiều cực mạnh trong thị trường forex, chứng khoán và cả crypto. Nến Doji cho biết thị trường đang rơi vào trạng thái cân bằng của lực cung – cầu, 2 phe mua và bán đều không chiếm được ưu thế tuyệt đối cho đến cuối phiên.
Doji bao gồm 5 biến thể khác nhau. Mặc dù cả 5 đều chỉ thể hiện được sự lưỡng lự của thị trường, nhưng đằng sau mỗi biến thể là một ẩn ý về hành vi của giá mà trader có thể dự đoán được chính xác hướng đi của tài sản trong tương lai.
Với đặc tính dễ dàng nhận biết và tín hiệu giao dịch mạnh, Doji được rất nhiều nhà đầu tư ưa chuộng, kể cả các trader chuyên nghiệp. Nếu bạn chưa biết cách giao dịch mô hình nến này, hãy tham khảo những nội dung của bài viết ngay sau đây.
Mô hình nến Doji chuẩn
Đặc điểm của nến Doji chuẩn
Một cây nến Doji chuẩn hay còn gọi là Doji thông thường (Common Doji) có giá đóng cửa và mở cửa bằng hoặc gần bằng nhau, phần bóng nến rải đều về 2 phía và không quá dài nên hình dáng của loại nến này giống với dấu cộng.
Doji trong tiếng Nhật có nghĩa là ngôi sao, nên mô hình nến này còn có tên gọi khác là Doji ngôi sao.
Trong trường hợp giá đóng cửa gần bằng giá mở cửa thì màu sắc của thân nến không quan trọng, có thể là một Doji tăng hoặc một Doji giảm.
Tâm lý thị trường đằng sau mô hình nến Doji chuẩn
Trong phiên giao dịch hình thành nến Doji, phe mua và bán có lực ngang nhau, không phe nào dành được ưu thế hơn. Nếu chỉ nhìn vào nến Doji chuẩn riêng lẻ, trader sẽ khó có thể nhận biết được diễn biến tiếp theo của giá. Chính vì thế, khi mô hình nến Doji hình thành, các trader sẽ phân tích dựa vào xu hướng chung của thị trường trước đó.
Sự xuất hiện của nến Doji chuẩn cho thấy thị trường đang bắt đầu chững lại sau một đợt tăng mạnh hoặc giảm mạnh. Hay nói cách khác, nến Doji giúp cân bằng lực cung – cầu. Tâm lý của nhà đầu tư thường sẽ thuận chiều theo hướng đi hiện tại của giá. Điều này có nghĩa là, thị trường đang trong xu hướng tăng thì đa số nhà đầu tư sẽ kỳ vọng giá tiếp tục tăng, áp lực mua mạnh hơn. Ngược lại, khi thị trường đang trong một xu hướng giảm, nhà đầu tư kỳ vọng giá tiếp tục giảm, áp lực bán mạnh hơn. Tuy nhiên, khi nến Doji chuẩn xuất hiện, lúc này lực mua và bán đang ngang nhau, nhà đầu tư sẽ bắt đầu bị mất phương hướng và trở nên lưỡng lự hơn với quyết định của mình. Khi thị trường đang tăng, phe mua có thể tiếp tục gây áp lực cho giá tăng cao hơn, tiếp tục xu hướng ban đầu hoặc phe bán dùng mọi cách ép giá đi xuống để đạt được lợi nhuận cao nhất, làm thị trường đảo chiều. Và ngược lại trong một xu hướng giảm. Chính vì thế, sự xuất hiện của nến Doji chuẩn sau một xu hướng tăng hoặc giảm cũng chưa thể dự báo chính xác hướng đi của giá.
Ở hình trên, thị trường đang trong một xu hướng tăng mạnh, khi nến Doji chuẩn xuất hiện, giá tiếp tục xu hướng tăng ban đầu. Sau đó, thị trường hình thành nến Doji chuẩn thứ 2, lúc này, giá đảo chiều từ tăng sang giảm.
Các biến thể của nến Doji và cách giao dịch
Mặc dù mô hình nến Doji chuẩn không thể tự mình dự báo hướng đi chính xác của giá nhưng các biến thể của nó lại có được khả năng này.
Đặc điểm về vị trí của phần thân so với 2 bóng nến tạo ra các biến thể của mô hình nến Doji. Trong đó, bao gồm: Dragon-fly Doji (Doji rồng bay), Grave-stone Doji (Doji bia mộ), Long-legged Doji (Doji chân dài) và Four-price Doji (Doji không bóng).
Dragon-fly Doji (Doji rồng bay)
Doji rồng bay còn có một tên gọi khác phổ biến hơn là Doji chuồn chuồn, vì hình dáng của nó giống con chuồn chuồn.
Dragon-fly Doji có bóng nến dưới rất dài, bóng nến trên rất ngắn hoặc không có. Là một mẫu nến Doji nên thân nến rất ngắn, gần như là một đường thẳng, giá đóng cửa bằng giá mở cửa.
Lúc bắt đầu phiên giao dịch, phe bán dường như chiếm ưu thế khi đưa giá xuống rất sâu. Tuy nhiên, ngay sau đó, một lực mua mạnh hơn xuất hiện, kéo giá lên lại làm cho bóng nến dưới rất dài. Phe mua lúc này dùng mọi cách để giữ ưu thế cho đến cuối phiên. Mặc dù kết thúc phiên không có phe nào chiến thắng, nhưng diễn biến của thị trường được thể hiện qua cây nến cho chúng ta nhận định rằng ở phiên giao dịch kế tiếp, phe mua đang có ưu thế hơn so với phe bán.
Nếu Dragon-fly Doji xuất hiện vào cuối một xu hướng giảm, chứng tỏ xu hướng đó đang dần yếu đi, phe mua đang mạnh lên và khả năng giá đảo chiều tăng là rất lớn. Một cây nến tăng được hình thành ngay sau nến Doji sẽ càng làm cho xác suất đảo chiều tăng của mô hình này cao hơn.
- Xác định xu hướng chung của thị trường là đang giảm.
- Vào lệnh Buy ngay khi nến Dragon-fly Doji kết thúc hoặc chờ thêm tín hiệu từ cây nến xác nhận.
Ví dụ:
Grave-stone Doji (Doji bia mộ)
Doji bia mộ có hình dáng ngược lại so với Doji chuồn chuồn. Bóng nến trên rất dài, bóng nến dưới rất ngắn hoặc không có. Giá đóng cửa bằng hoặc gần bằng với giá mở cửa nên thân nến như một đường thẳng. Màu sắc thân nến không quan trọng.
Ngược lại so với nến Doji chuồn chuồn, ở những thời gian đầu của phiên giao dịch, phe mua đang chiếm ưu thế. Khi áp lực mua đạt cực đại, một lực bán mạnh hơn xuất hiện kéo giá xuống lại và duy trì cho đến cuối phiên. Mặc dù ở phiên giao dịch này, không phe nào dành được chiến thắng áp đảo nhưng chúng ta hoàn toàn có thể dự đoán được phe bán sẽ có ưu thế hơn ở phiên giao dịch sau.
Trong một xu hướng tăng, nến Doji xuất hiện cho thấy dấu hiệu chững lại của thị trường. Tuy nhiên, nếu là Grave-stone Doji thì chứng tỏ xu hướng tăng đó đang dần yếu đi, lực bán mạnh lên và khả năng cao là giá sẽ đảo chiều giảm. Tương tự, sự xuất hiện của cây nến giảm ngay sau nến Doji bia mộ sẽ làm cho xác suất đảo chiều giảm cao hơn.
- Tìm kiếm cơ hội giao dịch với Doji bia mộ khi thị trường đang trong xu hướng tăng. Nhà đầu tư có thể sử dụng các công cụ như trendline, kênh giá hoặc đường trung bình động MA để xác định xu hướng của thị trường.
- Vào lệnh Sell ngay khi nến Grave-stone Doji kết thúc hoặc vào lệnh tại giá đóng cửa của cây nến xác nhận ngay sau đó.
Ví dụ:
Long-legged Doji (Doji chân dài)
Doji chân dài có 2 bóng nến trên, dưới rất dài và gần như bằng nhau. Phần thân nến nằm ngay giữa độ dài cây nến, đặc điểm của thân nến tương tự như những loại Doji khác.
Mẫu nến này cho biết cả 2 phe mua và bán đều đã có thời gian chiếm ưu thế trong phiên giao dịch, nhưng đến cuối phiên thì không phe nào áp đảo được phe nào. Doji chân dài khá giống với Doji chuẩn ở diễn biến chung của thị trường nhưng sự cạnh tranh giữa 2 phe của mô hình này là rất căng thẳng và quyết liệt. Nếu chỉ nhìn vào mô hình thì có thể dự đoán được giá sẽ biến động rất mạnh ở những phiên tiếp theo nhưng chưa biết chính xác là theo hướng nào.
Cách giao dịch hiệu quả nhất với mô hình Doji chân dài là không thể chỉ quan sát cây nến Doji mà phải phân tích nó trên những khung thời gian nhỏ hơn, nghĩa là phải xác định được diễn biến cụ thể của phiên giao dịch hình thành nên Long-legged Doji.
Nếu Doji chân dài xuất hiện trên khung thời gian D1 thì các bạn buộc phải quan sát diễn biến của giá trên những khung thời gian nhỏ hơn như H1 hoặc M30.
Ví dụ:
Nến Doji chân dài xuất hiện sau một xu hướng tăng của cặp USD/CAD trên khung thời gian D1. Nếu chỉ nhìn vào mẫu hình nến này một cách độc lập sẽ khó lòng mà dự đoán được giá sẽ đi theo hướng nào, nhưng một điều mà chúng ta có thể kỳ vọng là giá sẽ biến động rất mạnh. Một giao dịch với quy mô lớn hơn sẽ giúp các bạn mang lại nhiều lợi nhuận hơn nếu phán đoán chính xác.
Bây giờ, chúng ta sẽ quan sát diễn biến bên trong của cây nến Doji chân dài này thông qua đồ thị nến trên khung thời gian H1.
Khi quan sát đồ thị nến trên khung thời gian nhỏ hơn, diễn biến cụ thể của giá trên cây nến Doji chân dài sẽ càng rõ ràng hơn.
Ở gần nửa đầu thời gian của phiên giao dịch, phe mua đang chiếm ưu thế nhờ đà tăng của xu hướng chính, đẩy giá lên cao. Khi giá đạt cực đại, một lực bán mạnh hơn xuất hiện, kéo giá xuống thấp tạo đáy. Tuy nhiên, ở một phần ba khoảng thời gian cuối của phiên, phe mua đã cố gắng đẩy giá lên lại và duy trì cho đến cuối phiên. Kết quả là thị trường đóng cửa trên mức giá mở cửa. Rõ ràng, nến Doji chân dài cho thấy sự cạnh tranh gắt gao giữa 2 phe. Mặc dù cho đến cuối phiên, không phe nào dành chiến thắng tuyệt đối, nhưng với diễn biến của trận đấu như trên, chúng ta hoàn toàn có thể nhận thấy phe mua có phần ưu thế hơn so với phe bán ở những phiên giao dịch sau.
Và kết quả là:
Four-price Doji (Doji không bóng)
Là nến Doji không có phần bóng nến, cả cây nến là một đường thẳng nằm ngang.
Diễn biến thị trường của mẫu nến này tương tự với mẫu nến Doji chuẩn. Cả phe mua và bán đều lưỡng lự trước những quyết định, tình trạng do dự có thể sẽ còn kéo dài một vài phiên nữa, trước khi chính thức đảo chiều hoặc tiếp tục xu hướng ban đầu.
Khi nến Doji chuẩn hoặc Doji không bóng xuất hiện, tốt hơn hết là các bạn nên đứng bên ngoài và quan sát diễn biến của thị trường sau một vài phiên giao dịch nữa.
Làm thế nào để giao dịch với nến Doji hiệu quả nhất?
Các bạn nên nhớ rằng, Doji hay bất kỳ một mô hình nến nào đều không phải là một hệ thống giao dịch hoàn chỉnh trong đầu tư forex. Điều này có nghĩa rằng, nếu chỉ sử dụng nến Doji để phân tích một cách độc lập thì không phải lúc nào cũng thành công.
Để hạn chế rủi ro cũng như giao dịch với Doji hiệu quả hơn, các bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
Thứ nhất, quan sát diễn biến thị trường trước và sau khi nến Doji hình thành.
Việc này rất quan trọng, đặc biệt là đối với mô hình Doji chuẩn hay Doji không bóng. Vì các loại Doji này nếu chỉ quan sát độc lập sẽ rất khó xác định được hướng đi của giá.
Giả sử trong một xu hướng giảm, nến Doji xuất hiện sau một vài phiên giảm giá nhưng lực giảm khá yếu và giảm dần (thân nến ngắn và giảm dần) thì chứng tỏ phe bán đang dần yếu đi, khả năng giá sẽ đảo chiều tăng. Nếu sau khi nến Doji hình thành, giá tăng lên ở một vài phiên sau đó thì xác suất đảo chiều của giá càng cao hơn. Và ngược lại cho trường hợp nến Doji đảo chiều giảm.
Ví dụ:
Thứ hai, nên kết hợp nến Doji và các công cụ giao dịch khác để đạt hiệu quả cao nhất.
Mặc dù các mẫu nến Doji chuồn chuồn hay Doji bia mộ có thể giúp chúng ta dự đoán được xu hướng biến động của giá nhưng đó cũng chỉ là dự đoán, có thể đúng hoặc sai. Thị trường hoàn toàn có thể đi ngược lại những gì mà chúng ta đã kỳ vọng. Chính vì thế, việc kết hợp mô hình nến Doji với chỉ báo kỹ thuật hay các công cụ khác sẽ giúp cho giao dịch có xác suất thành công cao hơn.
Nếu nến Doji cung cấp một tín hiệu đảo chiều, các bạn có thể sử dụng kết hợp với chỉ báo RSI, MACD… hoặc các ngưỡng hỗ trợ, kháng cự để xác nhận lại tín hiệu đó có chính xác hay không. Nếu kết quả nhận được đi ngược với tín hiệu phát ra từ Doji, tốt nhất là các bạn không nên giao dịch, chỉ đứng ngoài thị trường và tiếp tục quan sát.
Hoặc một tín hiệu tiếp diễn xu hướng tạo ra từ mô hình nến Doji, các bạn có thể xác nhận lại tín hiệu này bằng các chỉ báo động lượng như Momentum, hay sử dụng các chỉ báo xu hướng như đường trung bình động MA…
Thứ ba, tin tức là một phần không thể thiếu cho dù bạn đi theo bất kỳ một trường phái giao dịch nào.
Một mức lãi suất hay tỷ lệ thất nghiệp được công bố bởi FED hoặc bất kỳ một ngân hàng trung ương nào trên thế giới cũng đều có khả năng làm cho giá rớt thảm hại hoặc tăng đột biến một cách chớp nhoáng. Dù cho mô hình nến Doji có hoàn hảo như thế nào thì cũng sẽ đi lệch hướng nếu bị tác động bởi các sự kiện kinh tế.
Lãi suất, lạm phát và bảng lương phi nông nghiệp (Non-farm) là những chỉ số kinh tế quan trọng, các bạn cần thường xuyên theo dõi các sự kiện, đặc biệt là các cuộc họp của ngân hàng trung ương các quốc gia để có thể kịp thời đối phó với thị trường.
Thứ 4, quản trị rủi ro và quản lý vốn xuyên suốt quá trình đầu tư.
Có rất nhiều kỹ thuật quản lý vốn và quản trị rủi ro hiệu quả trên thị trường forex nói riêng và thị trường tài chính nói chung. Tuy nhiên, với bất kỳ một giao dịch nào, trader cần phải tuân thủ nghiêm ngặt một số quy tắc sau:
- Luôn đặt stop loss cho tất cả các lệnh.
- Không nhồi thêm lệnh nếu việc đó không nằm trong kế hoạch giao dịch được thiết lập sẵn.
- Không sử dụng đòn bẩy quá cao và không giao dịch với khối lượng quá lớn.
- Không mạo hiểm tất cả số dư vào cùng một lệnh. Mỗi giao dịch chỉ nên dùng tối đa 2% số dư trên tài khoản.
- Luôn tuân thủ các quy tắc của hệ thống giao dịch đã được thiết lập từ trước.
Trong 5 biến thể của mô hình nến Doji thì Doji chuồn chuồn và Doji bia mộ là 2 trong số các mô hình nến đảo chiều mạnh nhất trong forex. Bản thân các mô hình nến Doji này cũng mang lại xác suất giao dịch thành công cao hơn so với rất nhiều các mô hình nến độc lập khác. Chính vì vậy, mô hình nến Doji luôn được các trader ưa thích sử dụng khi phân tích hành động giá price action.
Không một phương pháp giao dịch nào là hoàn hảo và cũng không một trader nào sử dụng các mô hình nến hiệu quả ngay khi vừa mới bắt đầu. Hãy luyện tập thật nhiều, bạn sẽ tự tạo ra được bí quyết riêng cho mình.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG.