Tym razem przed obiektyw mojego aparatu przyleciała ciekawa pszczoła – miesierka różówka (Megachile centuncularis). Jeśli zastanawialiście się kiedyś, kto delikatnie wycina idealne krążki z liści róż (lub innych roślin), to dziś właśnie "sprawca" w roli głównej.
Photo: @bowess CC BY-SA 4.0
Miesierka różówka to rodzaj pszczoły z rodziny miesierkowatych (Megachilidae), która może być mylona ze zwykłą pszczołą miodną, ale ma kilka charakterystycznych cech. Jest średniej wielkości, zazwyczaj osiąga od 8 do 12 mm długości. Jej ciało jest krępe, pokryte gęstymi włoskam. Ubarwienie – czarne z żółtawo-rudymi włoskami na głowie, tułowiu i odwłoku.
To, co odróżnia miesierki od pszczół miodnych, to sposób transportu pyłku. Miesierki nie mają "koszyczków" na tylnych odnóżach. Zamiast tego, pyłek zbierają na specjalnej szczoteczce pyłkowej, która znajduje się na spodniej stronie odwłoka. Kiedy zbierają pyłek, spód ciała staje się wyraźnie żółtawy, a nawet pomarańczowy od obciążenia.
Głowa jest dość szeroka, a żuwaczki (aparat gębowy) mocne i dobrze rozwinięte – służą do cięcia liści. Ich lot jest zazwyczaj szybki i prostolinijny.
Photo: @bowess CC BY-SA 4.0
Miesierka różówka to gatunek pospolity w całej Polsce, a także w większości Europy. Można ją spotkać w różnorodnych siedliskach – w ogrodach, parkach, na łąkach, w sadach, wszędzie tam, gdzie rosną rośliny, z których może pozyskiwać nektar i pyłek (dla siebie) oraz liście do budowy gniazd (dla potomstwa). Jest aktywna od czerwca do sierpnia.
Choć pospolita, bywa trudna do zauważenia, chyba że tak jak ja po prostu zasiądziesz przy kwitnących roślinach, żeby poobserwować, kto przyleci.
Dorosłe miesierki żywią się nektarem pozyskiwanym z różnych kwiatów, zwłaszcza ostów i jeżyn. Zbierają też pyłek, aby zasilić gniazdo, a korzystają z szerokiego wachlarza gatunków z rodzin astrowatych, bobowatych i dziurawcowatych.
Photo: @bowess CC BY-SA 4.0
Angielska nazwa patchwork leafcutter bee pochodzi od jej niezwykłej umiejętności wycinania idealnych, okrągłych lub owalnych fragmentów liści (najczęściej z róż, ale też bzu, wisterii czy innych roślin o cienkich liściach). Robi to niezwykle precyzyjnie, a następnie zwija te fragmenty i przenosi do miejsca budowy gniazda. Miesierki to pszczoły samotnice. Nie tworzą kolonii ani uli, jak pszczoła miodna czy trzmiele. Samica samodzielnie buduje gniazdo i opiekuje się potomstwem. Gniazda budowane są w różnych miejscach – w martwym drewnie, w pustych łodygach roślin, w szczelinach murów, w ziemi. Bywa, że zajmują odwrócone do góry dnem ceramiczne doniczki. Komórki gniazdowe tworzone są właśnie z tych wyciętych fragmentów liści, które są starannie układane i sklejane. Do każdej komórki samica składa jajo i zaopatruje ją w mieszankę pyłku i nektaru dla przyszłej larwy.
Mimo że budowa gniazd to czasochłonne zajęcie, miesierki są także ważnymi zapylaczami, przenosząc pyłek z kwiatu na kwiat, gdy zbierają pokarm.
Photo: @bowess CC BY-SA 4.0
Czy miesierka różówka jest groźna dla ludzi?
Absolutnie nie. Miesierka różówka jest całkowicie niegroźna i nieagresywna dla człowieka. Ponieważ jest to pszczoła samotnica, nie ma kolonii, której by broniła. Samice posiadają żądło, ale używają go tylko w ostateczności i wyłącznie w obronie własnego życia, np. gdyby ktoś ją przypadkiem przygniótł. Jej żądło jest słabe i zazwyczaj nie stanowi zagrożenia, a użądlenie jest znacznie mniej bolesne niż u osy czy pszczoły miodnej. Nie ma żadnych doniesień o tym, aby ktoś doświadczył negatywnych konsekwencji zdrowotnych użądlenia miesierki. Można ją zatem spokojnie obserwować podczas pracy.
Czy może poczynić jakieś szkody w ogrodzie?
Miesierka różówka nie powoduje żadnych poważnych szkód w ogrodzie. Owszem, wycina krążki z liści róż i innych roślin, co może sprawić, że liście będą wyglądać "dziurawo" lub "ząbkowato". Jednak to uszkodzenie jest czysto estetyczne i nie szkodzi roślinie, ponieważ jest zbyt małe, aby wpłynąć na jej kondycję czy fotosyntezę. Rośliny szybko się regenerują. Obecność miesierki różówki w ogrodzie to bardzo dobry znak. To dowód na to, że ogród jest przyjazny dla owadów i że pszczoły samotnice znajdują w nim dom.
Zdjęcia udostępniam na licencji Creative Commons - uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.
Miesierka różówka (Megachile centuncularis), Twardogóra, Dolny Śląsk, Polska. 29 lipca 2025
Patchwork leafcutter bee (Megachile centuncularis), Twardogóra, Lower Silesia, Poland, taken 29th July 2025
Camera: Lumix DMC-FZ1000