Słowo o rezusach

Do ukończenia trzeciego roku życia rezusy, które żyją w naturalnych warunkach przebywają w pobliżu swojej matki. W wieku trzech lat większość samców odchodzi od matek, po czym łączą się z innymi osobnikami lub przenoszą do innych grup. Wśród badaczy istnieje przekonanie, że na dlużej ze swoimi matkami pozostają samice lub faworyzowani samce, którzy wkraczając w dorosłość, obejmują pozycję dominującą wśród reszty (Harlow, 1961).

Badania Harlowa

Pomysł badań nad rezusami zrodził się u Harry'ego Harlowa w czasie przeprowadzania programu badawczego dotyczącego separacji małpek od ich matek w kilka godzin po ich narodzinach. Ważnym elementem tego badania było pozostawienie w klatce kawałka zwiniętej, gazowej pieluszki, gdyż zgodnie z wcześniejszymi obserwacjami innych badaczy zwierzęta chętnie, w trakcie karmienia, wchodziły w kontakt z miękkim materiałem. Po usunięciu gazy z klatki małpki według badających okazywały smutek. Harlow zauważył, że zachowanie małp przypominało dziecięce przywiązanie do pluszaków i kocyków. Na podstawie tych obserwacji powstała idea przeprowadzenia serii eksperymentów, w których porównany został akt karmienia wraz z innymi czynnościami, które mu towarzyszyły, w tym kontaktem cielesnym z matką.
W celu przeprowadzenia eksperymentu skonstruowane zostały dwie „matki zastępcze" (Harlow,1961), z których jedna zbudowana była ze splecionego drutu, zakończona głową z drewna a druga pokryta przyjemną, aksamitną tkaniną. Obie „matki" zostały wyposażone w piersi, z których pokarm był pobierany przez osiem małpek. Jedne korzystały z drucianej a drugie z „aksamitnej matki".

Wynik eksperymentu potwierdził hipotezę, że małpki więcej czasu spędzać będą z „aksamitną matką", która okazała się bardziej atrakcyjna pod względem psychologicznym. Wybierana była od razu, w momencie, gdy tylko dzieci z obu grup osiągnęły umiejętność przemieszczania się i mogły się na nią wspinać stawiając ją wyżej niż "druciana matka" czy podgrzewające poduszki rozłożone na dnie klatki. Małpki wybierały także kontakt z "aksamitną matką" w momencie nasilonego stresu spowodowanego pojawieniem się obiektu wzbudzającego lęk. Badania te wykazały zatem, że najważniejszym aspektem wzajemnego stosunku dziecka i matki jest poczucie bezpieczeństwa, które wynika z bezpośredniego kontaktu cielesnego.

Zachowanie ludzi i małp

Harlow (1961) uważa ponadto, że zachowanie się ludzkich dzieci pozostaje w analogii do zachowania się małpek. Dotyczy to zarówno sytuacji karmienia, jak i chwil stresujących dziecko. Według autora matka stanowi dla dziecka "psychologiczną podstawę działania", która pozwala mu na eksplorację i poznawanie otaczającego świata. Pod jej nieobecność zarówno u dzieci ludzkich, jak i małpek wzrasta poziom stresu i zatrzymany zostaje proces eksploracji, dziecko pogrąża się w stan, który można określić jako apatia.

Dla tych o mocnieszych nerwach filmik

Bibliografia:

Bowlby, J. Lorenz, K. (2004). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN
Gabbard, G. (2009). Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej.
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Mandal, E., Zalewska, K. (2012). Style przywiązania, traumatyczne
doświadczenia z okresu dzieciństwa i dorosłości, stany psychiczne oraz metody
podejmowania prób samobójczych przez kobiety leczone psychiatrycznie.
Psychiatria Polska, 1,75 - 84.
Harlow HF, Dodsworth RO, Harlow MK. "Total social isolation in monkeys," Proc Natl Acad Sci U S A. 1965