«گواتر» (Goiter) در پزشکی اصطلاحاً به معنای بزرگی غیرطبیعی غده‌ی تیرویید است. غده‌ی تیرویید غده‌ای است به شکل پروانه که در جلوی گردن—درست در زیر سیب آدم—واقع شده است. بزرگ شدن غده‌ی تیرویید در بیماری گواتر معمولاً بدون درد است. البته در مواردی که شدت گواتر خیلی زیاد باشد و غده‌ی تیرویید خیلی بزرگ شده باشد، ممکن است موجب بروز سرفه شود و بلعیدن و نفس کشیدن را برای بیمار دشوار سازد.
لازم به ذکر است که کار غده‌ی تیرویید در بدن ساختن هورمون‌های تیرویید است. هورمون تیرویید ترکیبی است که در ساختمان شیمیایی آن از عنصر یُد استفاده می‌شود. ازاین‌رو، شایع‌ترین علتی که منجر به بزرگ شدن غده‌ی تیرویید و بروز بیماری گواتر می‌شود، کمبود ید در رژیم غذایی است. البته باید دانست که در خیلی از کشورها که به‌طور معمول از نمک یددار استفاده می‌شود. ازاین‌رو، گواتر به‌علت کمبود ید کمتر دیده می‌شود، و بیشتر موارد آن به‌علت ندول‌های تیروییدی و پرکاری تیرویید است.
Image credit: crossfitforglory.com
درمان گواتر بسته به‌علت آن متفاوت است. در حقیقت، در مواردی که انداز‌ه‌ی گواتر کوچک است و قابل توجه نیست و مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند، معمولاً نیازی به درمان ندارد.
به‌طوری‌که گفته شد، ممکن است که بیماری گواتر خیلی شدید نباشد و هیچ‌گونه علامت یا نشانه‌ای در بیمار ایجاد نکند. ولی در مواردی که این بیماری منجر به ایجاد علایم و نشانه‌های مختلف می‌شود، می‌توان موارد زیر را به‌عنوان علایم آن ذکر کرد: علامت اول، همان تورم و برجستگی در قاعده‌ی گردن است، که به‌ویژه در برخی از موقعیت‌های گردن به‌خوبی قابل مشاهده است. بیمار ممکن است به همین علت در گلوی خود احساس گرفتگی و تنگی داشته باشد. گواتر ممکن است در بعضی از بیماران موجب بروز سرفه و گرفتگی صدا شود. علاوه بر این، بیمار ممکن است به‌علت گواتر دچار اختلال بلع و دشواری تنفس شود.