Günümüzde Türkiye’de de kripto paralar ile işlem yapan, bu paraların ticaretini yapan veya madenciliğini yapan birçok vatandaş var. Peki bu insanların elde ettiği kazançlar vergilendirilebilecek midir?
Kripto paraların hukuki niteliğinin ne olduğunun bilinememesi bu alanda da birçok probleme sebep olmaktadır. Amerika bu konuda 2014 yılında bir adım atmış ve IRS(İnternal Revenue Service) tarafından yayımlanan bir kılavuzda kripto paraları mal varlığı olarak kabul etmiştir. Bunun sonucunda da kripto paralardan elde edilen geliri; gelir vergisine, sermaye kazançları vergisine ve istihdam vergisine tabi kılmıştır. Madencilik üzerinden kazanılan geliri de bu vergilere tabi kılmıştır.
Türkiye’de ise bu konu hala daha bilinmezliğini korumaktadır. Çünkü devletin bir şeyden vergi alabilmesi için onun ne vergisi olduğunu ve ne sebeple alındığını kanunlarında açıkça anlatması gerekmektedir. Kanun olmadan vergi olmaz. Kripto paraların hangi vergi kalemlerine dahil edilebileceği hala daha tartışmalıdır. Bir görüşe göre kripto para gelirleri değer artış kazancı olarak görülmeli ve buna göre vergi alınmalıdır. 'Değer artış kazancı' terimi bir miktar kripto paralardan kazanılan geliri tarif ediyor gibi gözükse de kanunda yapılan tanımı kripto paralara hiç uymamaktadır. Bu noktada değer artış kazancının hukuki tanımının ne olduğunun incelenmesi gerekir. Bununla ilgili Gelir Vergisi Kanununun 80. Maddesinin 1. Fıkrası diyor ki;
İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artışı kazancıdır.
Buradaki tanım hiçbir şekilde kripto paralara uymamaktadır. Çünkü kripto paraların hukuki olarak ne olduğu hala daha bilinememektedir. Kripto paraların bir sermaye piyasası aracı olmadığı açıktır. Zira herhangi bir kamu veya özel otoriteye bağlı değildir. Menkul(Taşınır) kıymet olabilmesi için ise dış dünyaya somut yansıması olması gerekir. Fakat, en basit anlatımıyla kripto paralar elle tutulabilir gözle görülebilir şeyler değildir. Bu sebepten dolayı kripto paralardan elde edilen kazancın şimdilik vergilendirilebilmesi mümkün gözükmemektedir. Ancak yakın zamanda kripto paranın tam anlamıyla hukukumuzda tanımı yapılmasa da vergilendirilmesine ilişkin bir düzenlemenin yapılacağına inanıyorum. Fakat kripto paraların doğası gereği varlığının ve miktarının tespitinin zor olmasından dolayı etkili bir vergilendirmenin hiçbir zaman yapılamayacağını düşünüyorum.
Demek istediğim şu ki; kripto paraların vergilendirileceği kesin dahi olsa devletin elinizdeki kripto paradan haberi olamayacaktır. Bunu ancak bir şekilde dövize veya TL ye doğrudan çevirmeniz halinde devletin haberi olacaktır ve bu durumda ancak vergilendirme yapabilecektir. Fakat doğrudan kripto paralar ile mal veya hizmet satın aldığınızda vergilendirmenin nasıl yapılacağı hala büyük bir soru işaretidir.
Örneğin elinizdeki TL ile 1 BTC aldınız ve bunu farklı kripto paralarla al-sat yaparak 2 BTC ye çevirdiniz. Burada bir çok 'ticari işlem' ve 'malvarlığında artış' söz konusu. Benzer bir durum olarak; elinizdeki Türk Lirası ile araba almış olsaydınız, daha sonra onu daha yüksek fiyattan satmış olsaydınız ve bu işlemi paranızı ikiye katlayana kadar devam ettirmiş olsaydınız, devletin bütün bu işlem sırasında vergi alabileceği birçok durum söz konusu olacaktı. Ancak paranızı BTC ile ikiye katladığınızda, kripto paraların vergilendirileceğine ilişkin açık bir mevzuat olsa dahi, yalnızca BTC’yi alırken ve bozdururken devlet sizden vergi alabilecekti.
Şunu da belirtmeden geçmeyeyim ki; Eğer çok fazla kripto para ticareti yapıyorsanız, yatırım yaptığınız ve kazandığınız paraların maddi değeri yüksek ise ve bu parayı düzenli olarak banka hesabına aktarıyorsanız, devlet bir noktada bu durumdan işkillenecektir ve sizden ticari faaliyet yapıyormuşcasına vergi almak isteyecektir. Yani şu anki durumda da bunun vergilendirilebilmesi mümkündür. Kripto paralardan çok para kazanıyorum ve hiçbir zaman vergi ödemeyeceğim gibi bir fikre kapılmayın. Benim size tavsiyem mutlaka bu konuda bir avukatın hukuki yardımını alın ve kazancınızı vergilendirmeyi deneyin. Bunu denemiş olduğunuza dair bir belgeye sahip olmak bile ileride sizi birçok dertten kurtarabilir.